Rutte zwaar beschadigd na debat over Omtzigt-notitie

Authored by nu.nl and submitted by MijnEchteUsername

VVD-leider en demissionair premier Mark Rutte heeft nog net voldoende steun in de Tweede Kamer om aan te blijven, maar het parlement heeft hem voorlopig vleugellam gemaakt. Een ruime meerderheid steunde donderdagnacht de oproep van D66 en het CDA dat Rutte niet zomaar het vertrouwen en het voortouw krijgt in de verdere formatie.

Wil je na dit debat niets missen over hoe de partijen verdergaan? Volgen Ontvang meldingen bij ontwikkelingen

Rutte liep donderdag grote politieke schade op vanwege zijn rol in de notitie waarin "positie Omtzigt, functie elders" stond. Een motie van wantrouwen, waarbij een bewindspersoon wordt opgeroepen te vertrekken, haalde maar liefst 72 stemmen.

Die minderheid in de Kamer betekent wel dat Rutte kan blijven zitten, maar de vraag is in welke hoedanigheid. D66 en CDA, samen met de VVD en ChristenUnie de enige partijen die het vertrouwen in Rutte niet opzegden, zien het nauwelijks nog in de VVD-leider zitten.

"Ik keur af dat Rutte over Omtzigt heeft gesproken. Ik heb mijn twijfels over de ontkenning en over de verdediging vandaag", zei D66-leider Sigrid Kaag. Haar vertrouwen in Rutte heeft "een forse deuk" opgelopen. "De afstand tussen hem en mij is groter geworden."

"Wat een blamage, van A tot Z", vatte CDA-voorman Wopke Hoekstra de situatie samen. "Het is een buitengewoon onbevredigend debat."

Daarom dienden Kaag en Hoekstra een motie van afkeuring in tegen Rutte. Het zware parlementaire middel, dat tegen een motie van wantrouwen aan schuurt, werd op Ruttes VVD na door iedereen gesteund.

192 Rutte na het debat: 'Ja, ik vind mijzelf nog geloofwaardig'

D66 en CDA hadden Rutte naar huis kunnen sturen

De partijen hadden Rutte ook naar huis kunnen sturen als zij de motie van wantrouwen van PVV-leider Geert Wilders hadden gesteund, maar dat was net een brug te ver.

Toch kreeg de oproep steun van veel partijen, onder anderen van Lilian Marijnissen (SP), Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilianne Ploumen (PvdA). Allemaal mogelijke coalitiepartners van Ruttes VVD.

Gert-Jan Segers (ChristenUnie) steunde de oproep alleen niet omdat we in een crisis zitten. "Dat weegt zwaarder", zei Segers. Uiteindelijk kreeg Rutte steun van de 'oude' coalitiepartijen en kroop zo door het oog van de naald.

Rutte haalde woede Kamer op de hals

Sinds Kajsa Ollongren, oud-verkenner en demissionair D66-minister van Binnenlandse Zaken, vorige week donderdag werd gefotografeerd met een notitie onder haar arm waarin stond "positie Omtzigt, functie elders", is de formatie op een zijspoor beland.

Rutte haalde zich de woede van de Kamer op de hals vanwege zijn rol hierin. Partijen wilden opheldering over de betreffende zin over Omtzigt, want verkenners, lijsttrekkers of ambtenaren gaan niet over de positie van gekozen volksvertegenwoordigers.

Hoewel alle lijsttrekkers en de oud-verkenners vorige week bezwoeren dat zij hier niets mee te maken hadden, bleek dit donderdagmiddag opeens anders te liggen.

Rutte had het in zijn gesprek met de verkenners namelijk wél over Omtzigt gehad. "Je moet wat met Omtzigt: minister maken", stond er in het gespreksverslag tussen de VVD-leider en de oud-verkenners.

De Kamer was woest. Op camera benadrukte Rutte eerder nog dat hij het niet over Omtzigt had gehad en dat niemand over de notities uitleg hoefde te geven.

De documenten kwamen sowieso met veel moeite boven water, onder andere vanwege het tegenstribbelen van Rutte. Deed de VVD-leider dat omdat uitgerekend hij het over Omtzigt heeft gehad?

Het lag anders, volgens Rutte: "Ik heb mij dat achteraf verkeerd herinnerd." Het is niet voor het eerst dat de premier zich iets niet kan herinneren en dat hem dat politiek goed uitkomt.

Het leidde dan ook tot ongeloof in de Kamer. "Hoe denkt deze minister-president nog geloofwaardig door te kunnen?", zei SP-leider Lilian Marijnissen. Lilianne Ploumen (PvdA): "Dit voorval riekt naar misbruik van macht." PVV-voorman Geert Wilders noemde Rutte "een geboren leugenaar".

91 Bekijk hier Ruttes verklaring over Omtzigt-uitspraak

De woede richtte zich daarna nog op een ander punt. Rutte had donderdagochtend om 7.30 uur "via via" te horen gekregen dat hij Omtzigt had genoemd en dat dit was terug te lezen in het verslag dat die middag naar de Kamer zou worden gestuurd.

Kennelijk kreeg Rutte belangrijke informatie in deze verkenningsfase van de formatie eerder dan alle andere Kamerleden, want de overige fractievoorzitters konden hun gespreksverslag pas vanaf 9.00 uur inzien.

De ambtelijke staf die de formatie ondersteunt, is gestationeerd op Algemene Zaken, het ministerie van Rutte.

'Dit werpt een schaduw over de formatie'

Dit raakte dus een breder punt. "Hoe kunnen we vertrouwen hebben in het formatieproces als Rutte via via informatie krijgt?", vroeg DENK-leider Farid Azarkan. CDA-leider Wopke Hoekstra: "Dit werpt een schaduw vooruit op het formatieproces van heb ik jou daar."

De VVD-leider wilde zijn bron alleen niet prijsgeven. "Dat is vertrouwelijk", zei hij. De Kamer probeerde nog urenlang tevergeefs om erachter te komen wie Rutte vroegtijdig had ingeseind over zijn gespreksverslag.

De huidige verkenners Wouter Koolmees (D66) en Tamara van Ark (VVD) werden er speciaal voor naar het parlement geroepen, maar ook zij hadden geen antwoord.

Rutte bood de Tweede Kamer uiteindelijk diep in de nacht zijn excuses aan, hopend dat het een eerste stap is om het vertrouwen in de politiek te herstellen. "In het bijzonder aan Pieter Omtzigt", aldus Rutte.

-Hickle- on April 2nd, 2021 at 11:07 UTC »

Laten we eens brainstormen over een goede informateur, ik begin met wat solide opties:

Paul de Leeuw Famke Louise Louis van Gaal Ivo Niehe Peter R de Vries Jamai van idols Johan Derksen Maan Splinter Chabot Herman van der Zandt Britt Dekker Arjen Lubach Wim-Lex Willem van Hanegem Harry Mens Bert Visscher Ryanne van Dorst

Waar denken jullie aan?

Nuveraardich on April 2nd, 2021 at 07:17 UTC »

Ach, morgen is hij dat toch wel weer vergeten. Niks aan de hand.

wkvdz on April 2nd, 2021 at 06:42 UTC »

Welnee, Rutte glibbert zo weer door naar de volgende ronde.